کاربرد ورق گالوانیزه چیست و چه محصولاتی از ورق گالوانیزه تولید می‌شود

امروزه محصولات زیادی درصنایع مختلف و ساختمان سازی به کار برده می‌شوند که هرکدام از آن‌ها ویژگی‌ها، مزیت‌ها و کاربرد‌های مخصوص به خود را دارند. یکی از این محصولات ورق گالوانیزه است که بسیار پرکاربرد می‌باشد و در موقعیت‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رایج ترین دلیلی که باعث استفاده فراوان از این محصول شده، مقاومت بسیار زیاد آن در برابر خوردگی، هوازدگی و پوسیدگی می‌باشد؛ به همین جهت است که محصولات زیادی با ورق گالوانیزه پوشش داده می‌شوند.
در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا درمورد خواص، ویژگی‌ها و کاربرد های این محصول بیشتر صحبت کنیم و توضیح دهیم که چه محصولاتی با این پدیده پرکاربرد پوشش داده می‌شوند.

ورق گالوانیزه چیست؟

این ورق‌ها جزء آن دسته محصولاتی هستند که در صنایع مختلف به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر خلاف آهن که با قرار گرفتن در معرض رطوبت دچار زنگ زدگی می‌شود، این محصول پس از قرار گرفتن در محیط مرطوب زنگ نمی‌زند و به همین دلیل است که نسبت به آهن برتری دارد. ورق گالوانیزه در واقع همان ورق‌های فولادی ساده است که با فرآیند نورد گرم تولید شده است. این نوع ورق پس از ساخته شدن در مخازن روی غوطه‌ور شده یا اگر بخواهیم بهتر بیان کنیم، روی اندود می‌شوند.
فرآیندی که باعث می‌شود ورق گالوانیزه در برابر نم و رطوبت مقاوم بشود، روی اندود است؛ علاوه بر آن باعث می‌شود که به مشکل زنگ زدگی یا اکسیداسیون دچار نشود. اکسید نشدن ورق‌های گالوانیزه باعث می‌شود تا کارایی آن‌ها افزایش یافته و کاربرد زیادی در صنایع گوناگون داشته باشند. جالب است بدانید یک نکته مثبتی که گالوانیزه کردن محصولات دارد، این است که عمر ورق‌های فولادی پس از گالوانیزه شدن افزایش پیدا می‌کند. این افزایش عمر مفید می‌تواند به 50 سال هم برسد.

روش‌های تولید ورق گالوانیزه

ورق‌های فولادی با روش‌های متفاوتی گالوانیزاسیون می‌شوند. نکته اینجاست که هر روش، ویژگی‌های خاصی به ورق تولید شده می‌دهد و کاربرد متفاوتی هم دارد. چهار روش زیر، مهم‌ترین راه‌ها برای روی ‌اندود کردن ورق‌های فولادی است:

• روش الکتروگالوانیزه (Electrogalvanization)

با استفاده از جریان‌های الکتریکی و محلول الکترولیتی سولفات روی، روش الکتروگالوانیزه عملی می‌شود. ورق‌های تولیدشده با این شیوه، ضخامت کمتری نسبت به سایر ورق‌های گالوانیزه دارند و معمولاً در صنعت‌های حساس‌تری به کار می‌روند. مثلا در خودروسازی از ورق‌های الکتروگالوانیزه استفاده می‌شود. همچنین این ورق‌ها، قابلیت رنگ‌آمیزی بهتری دارند.

• روش گالوانیزه گرم یا حرارتی (Hot-Dip Galvanizing)

این روش با عنوان گالوانیزاسیون کلاسیک نیز شناخته می‌شود. نحوه‌ی انجام آن هم به این شکل است که ورق‌های فولادی در یک استخر پر از روی، غوطه‌ور می‌شوند تا کاملا با روی، آغشته شوند. روی، به همراه اکسیژن، به سختی بر سطح ورق می‌چسبد؛ به بیان دیگر، پیوندی متالورژیکی بین فولاد و روی رقم می‌خورد.
مزیت این روش نسبت به سایر روش‌ها، مقرون‌به‌صرفه‌بودن این راهکار است. علاوه بر این، به علت این که از تکنیک غوطه‌وری برای روی‌اندود‌کردن استفاده می‌شود، هر محصول فولادی در هر شکلی که باشد، امکان روی‌اندود شدن را دارد. همچنین، گفتن این نکته خالی از لطف نیست که گالوانیزاسیون با روش حرارتی، همه‌ی قسمت‌های فولاد را به خوبی آغشته می‌کند و استحکام مطلوبی به ورق فولادی می‌دهد.

• روش پیش گالوانیزاسیون (Pre-galvanization)

روش پیش‌گالوانیزاسیون، شباهت زیادی با روش گالوانیزه‌ی گرم دارد. تفاوت این دو روش در این است که در روش پیش‌گالوانیزه، ابتدا فلز با یک مایع، تمیز می‌شود، سپس ورق برای گالوانیزاسیون در یک استخر پر از روی به شیوه‌ی رفت و برگشت، گالوانیزه می‌شود. ورق‌های پیش‌گالوانیزه، یکپارچگی و یک ‌دستی بیشتری نسبت به روش گالوانیزه‌ی گرم دارند.

• روش گالوانیلینگ (Galvannealing)

گالوانیلینگ روشی نسبتا زمان‌ بر و حساس است؛ در این شیوه، متخصصان، ورق‌های فولادی را با دو روش گالوانیزاسیون گرم و گداختگی تولید می‌کنند. نحوه‌ی انجام این فرآیند هم به این شکل است که ابتدا ورق با روکشی از جنس عنصر فلزی روی پوشش‌دهی می‌شود، سپس در فرآیند کوره‌های گداخته قرار می‌گیرد. محصول این فرآیند، یک ورق آلیاژی خواهد بود (آلیاژی از روی و آهن).

خواص ورق گالوانیزه

این ورق‌های پرکاربرد ویژگی‌های زیادی دارند که در ادامه راجع به مهمترین آن‌ها صحبت خواهیم کرد. همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، اولین و رایج ترین ویژگی این محصول مقاومت بی‌نظیر آن در برابر خوردگی و اکسید شدن است. همین ویژگی منحصر بفرد این محصول باعث شده تا ورق گالوانیزه در صنایع مربوط به تولید لوازم خانگی مانند انواع ماشین لباس شویی مورد استفاده قرار بگیرد.یکی دیگر از ویژگی‌های که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، قدرت رنگ پذیری و فرم‌دهی این محصول است.

یک موضوع مهمی که باید بدانید این است که استفاده از ورق‌های گالوانیزه نسبت به سایر ورق‌های آهنی از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است؛ به دلیل اینکه به هزینه تعمیر و نگهداری کمی نیاز دارد. همچنین هزینه تولید ورق‌های گالوانیزه هم نسبتا پایین است. بنا به همین دلیل قیمت خرید این محصول برای مصرف کنندگان به صرفه تر می‌باشد.

خاصیت جوش پذیری از دیگر ویژگی‌های ورق گالوانیزه است که می‌توان به آن اشاره کرد. این ویژگی باعث شده تا ورق‌های گالوانیزه در جوشکاری نیز کاربرد داشته باشند. یکی دیگر از ویژگی‌های این محصول که بسیار مهم می‌باشد ظاهر زیبا و براق این ورق‌های پرکاربرد می‌باشد. همچنین این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که ورق‌های گالوانیزه به دلیل مقاومت بالایی که در برابر عوامل بیرونی دارند در حین فرآیند حمل و نقل و نصب، نسبت به سایر ورق‌های فولادی کمتر آسیب می‌بینند.

یک نکته دیگری که باید به آن اشاره کنیم، هزینه بازرسی پایین ورق‌های گالوانیزه است. بازرسی این ورق‌ها نیاز به صرف هزینه‌های سنگین برای تست‌های کیفی نداشته و بررسی آن‌ها با چشم غیر مسلح امکان پذیر است.
حال اگر بخواهیم خواص ورق گالوانیزه را به صورت موردی تعریف کنیم به شرح زیر است:
*هزینه‌ی نگهداری و تعمیر مربوط به ورق‌های گالوانیزه، کمتر از سایر ورق‌هاست.
*هزینه‌ی تولید ورق‌های گالوانیزه از تولید سایر ورق‌های مقاوم در برابر خوردگی کمتر است.
*جوشکاری این ورق‌ها به راحتی انجام می‌شود.
*فرم‌دهی و شکل‌دهی به ورق‌های گالوانیزه به راحتی انجام می‌شود. (برخی از این ورق‌ها مطابق با میل مشتری، قابلیت *انعطاف بسیار زیادی دارند.)
*این ورق‌ها، دارای ظاهری براق و باکیفیت هستند.

ابعاد ورق گالوانیزه

کارخانه‌های تولید کننده‌ی ورق‌های فلزی، ابعاد و مشخصات ظاهری محصولات تولیدی خود را به صورت دقیق منتشر می‌کنند؛ انتشار این ابعاد از جهات متعددی مهم است. خریدار باید از این ابعاد اطلاع داشته باشد، تا بتواند با دقت بیشتری محصول مورد نظر خود را پیدا کند و در نهایت، بهترین استفاده را از آن داشته باشند. این مشخصلات برای معماران و مهندسان ساختمانی نیز کاربردهای فراوانی دارد.

کوتینگ ورق گالوانیزه چیست

یکی از مواردی است که در کاربرد ورق گالوانیزه تاثیر خواهد گذاشت پدیده کوتینگ است.این جمله به این معنا است که کوتینگ در اصطلاح به قطر لایه روی (ZN) ورق‌های گالوانیزه گفته می‌شود. هر چقدر که لایه گالوانیزه روی ورق قطورتر باشد، ورق دارای کوتینگ بالاتر است. کوتینگ ورق‌های گالوانیزه با توجه به کارخانه و کشور سازنده آن‌ها متفاوت است. به طور مثال درصد کوتینگ ورق‌های گالوانیزه ژاپنی در حدود 170 یا حتی بیشتر است اما درصد کوتینگ در ورق‌های چینی بین 100تا 125 متغیر می‌باشد.
کسانی که قصد خرید ورق‌های گالوانیزه را دارند باید توجه کنند که با توجه به نیاز خود و صنعتی که در آن فعال هستند، از ورق گالوانیزه با کوتینگ متناسب خود استفاده نمایند تا بتوانند کیفیت و طول عمر محصولات تولیدی خود را تا حد قابل قبولی افزایش دهند.
“جالب است که بدانید، طول عمر ورق‌های گالوانیزه در حدود 50 سال بیشتر از سایر ورق‌های فولادی است.”

کاربرد ورق گالوانیزه

در این بخش می‌خواهیم که شما را با یکسری از کاربردهای ورق گالوانیزه آشنا کنیم. همانطور که اشاره کردیم ویژگی‌های این محصول باعث شده تا از آن در صنایع مختلفی استفاده شود. اولین کاربرد ورق گالوانیزه مربوط به صنعت کابینت سازی است. این ورق‌ها به خصوص برای ساخت کابینت آشپزخانه‌ها که به طور مداوم با آب و رطوبت در ارتباط هستند، مناسب می‌باشد. از دیگر کاربردهای ورق‌ گالوانیزه ساخت کانال های تهویه هوا می‌باشد.
در ساخت مخازن تانکرها نیز به ورق‌های گالوانیزه نیاز خواهد بود. یکی دیگر از مواردی که می‌خواهیم به آن بپردازیم مربوط می‌شود به تجهیزات آشپزخانه که علاوه بر کابینت‌ها، بسیاری از ابزارآلات موجود در آشپزخانه مانند یخچال یا ماشین لباس‌شویی از ورق‌های گالوانیزه ساخته شده‌اند. یکی دیگر از کاربردهای ورق گالوانیزه مربوط به ساخت تابلوهای برق است. لازم به ذکر است که از ورق‌های گالوانیزه برای ساخت انواع محصولات صنعتی مانند لوله یا پروفیل استفاده می‌شود که هرکدام از آن‌ها نیز در صنایعی مانند ساختمان سازی کاربرد دارند.
این لوله‌ها برای ساخت لوله بخاری یا لوله آب مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین برای ساخت سقف سوله‌ها و سالن‌های بزرگ از ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌شود. ورق گالوانیزه در ساخت صنایع و تجهیزات کشاورزی مانند سمپاش یا سیلوهای غلات نیز کاربرد دارد. یکی دیگر از کاربردهای منحصر بفرد این ورق‌ها، تولید بدنه اتومبیل‌ها و خودروها می‌باشد که بسیار شگفت آور است. از این ورق‌ها برای ساخت بدنه خودروها، کفه کابین، مخازن سوخت، فیلتر هوا و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌شود.
همچنین ورق‌های گالوانیزه در ساختمان سازی نیز کاربرد بسیاری دارند. از آن‌ها برای ساخت نرده‌ها، سقف‌های کاذب، درهای کرکره‌ای، پارتیشن‌ها و … بهره گرفته می‌شود. کاربرد دیگر ورق‌های گالوانیزه در ساخت بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی موجود در سطح شهر است. از آنجایی که احتمال بارش برف و باران روی بیلبوردها وجود دارد باید از محصولات ضدآب در ساخت آن‌ها استفاده شود.
استفاده از ورق‌های گالوانیزه در زمین‌های بازی و وسایل بازی کودکان نیز رایج است. به عنوان مثال برای ساخت قفسه دوچرخه یا چرخ‌های فلزی موجود در وسایل بازی از ورق‌های گالوانیزه بهره گرفته می‌شود.

کاربرد ورق گالوانیزه در صنایع مختلف

به طور گسترده کاربرد ورق گالوانیزه در صنعت ساخت و ساز، خودروسازی و تولید لوازم خانگی مشهود است. این ورق‌های پرکاربرد به دلیل سطح صاف، یکنواخت و پوشش براقی که دارند از آنها در ساخت کابینت و قفسه آشپزخانه، بیلبوردها، تابلوهای تبلیغاتی، پانل‌های ساندویچی، سقف، یخچال، تابلوهای راهنمایی، شیروانی منازل استفاده می‌شود.
کاربرد ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خوردگی دارد، برای تولید بدنه و قطعات خودرو، صنایع حمل و نقل و کشاورزی، سیستم‌های خنک کننده، دستگاه‌های تصفیه هوا، مصارف خانگی، صنعت کاغذ و لوله، تانکرهای ذخیره و بشکه‌ها و در تمام موقعیت‌هایی که امکان زنگ زدگی فلز وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از ورق‌های گالوانیزه مزایای بسیاری برای سازه‌های ما به همراه خواهد داشت. از جمله این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فرآیند گالوانیزه کردن که روی ورق‌ها صورت می‌گیرد نسبت به روش‌های دیگر ضد زنگ قابلیت اطمینان بالاتری می‌باشد و هزینه کمتری به همراه دارد. استفاده از این ورق‌ها هزینه نگهداری و تعمیرات سازه را به مراتب کاهش خواهد داد و به همین دلیل از نظر اقتصادی جذابیت بالایی دارد. ورق‌های گالوانیزه توان مقاومت تا ۳۰ سال در برابر خوردگی را دارا هستند و همچنین در برابر ساییدگی و صدمات فیزیکی دیگر نیز مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند.
در صورتی که از ورق‌های گالوانیزه استفاده کنید دیگر نیاز نمی‌باشد تا زمانی برای آماده سازی سطح و رنگ آمیزی آن اختصاص دهید و همچنین جهت کنترل و بازرسی این ورق‌ها نیاز به آزمایش خاصی نیست و تنها از طریق چشم می‌توانیم از صحت ورق‌ها اطمینان حاصل کنیم.
پوششی که بر روی ورق‌های گالوانیزه وجود دارد تمام قسمت‌های ورق راپوشش می‌دهد به همین دلیل هیچ گونه خوردگی در بخش‌های مختلف ورق مشاهده نمی‌شود.

معایب ورق گالوانیزه

کاربردهای متنوع و فراوان ورق گالوانیزه در صنایع مختلف قابل انکار نیست اما باید به این نکته هم توجه که این ورق‌ها دارای معایبی هم هستند. البته وجود این معایب باعث کاهش استفاده از آن‌ها نمی‌شود اما بهتر است که با آن‌ها آشنایی داشته باشید. در بخش‌های قبلی به این مورد اشاره کردیم که ورق‌های گالوانیزه برای جوشکاری و فرم‌ دهی مناسب هستند اما در زمان جوشکاری این ورق‌ها باید به یک نکته دقت کنید.
هنگام جوشکاری ورق گالوانیزه، نوعی گاز سمی ایجاد می‌شود. تنفس طولانی مدت این گاز می‌تواند مشکلات ریوی شدیدو جدی را برای افراد ایجاد کند. به همین علت توصیه می‌شود که هنگام کار با ورق‌های گالوانیزه از ماسک‌های مخصوص استفاده کنید. همچنین توجه کنید که هیچ وقت بیشتر از 4 ساعت به صورت متوالی به جوشکاری ورق گالوانیزه مشغول نشوید.
از جمله عوارض ابتدایی جوشکاری این ورق‌ها بدون ماسک می‌توان به مشکلاتی مانند سردرد، سرگیجه و حالت تهوع اشاره کرد.اگر قصد خرید ورق‌های گالوانیزه را دارید، بهتر است با روش شناسایی ورق گالوانیزه نیز آشنایی داشته باشد. ورق‌های گالوانیزه دارای سطحی براق، درخشان و صیقلی هستند. بهتر است بدانید، یکدست نبودن سطح ورق گالوانیزه و دیده شدن لکه روی آن به معنای وجود ناخالصی در مواد گالوانیزاسیون است. به همین دلیل توصیه می‌شود تا ورق‌هایی که کاملا صیقلی و براق هستند را مورد استفاده قرار دهید.
“در صورتی که از روش گرم برای گالوانیزاسیون ورق‌های فولادی استفاده شود، عمر مفید این ورق‌ها به 70 سال خواهد رسید.”

چه محصولاتی از ورق گالوانیزه تولید می‌شوند

پیش تر در قسمت کاربرد‌های ورق گالوانیزه به طور مختصر به محصولاتی که از این ورق تولید می‌شوند اشاره کردیم. لوازم آشپزخانه از آن دسته محصولاتی هستند که از ورق گالوانیزه تولید می‌شوند زیرا در معرض همیشگی نم رطوبت قرار دارند و ممکن است دچار زنگ زدگی و پوسیدگی شوند، به همین علت از این ورق برای ساخت آن‌ها استفاده می‌شود.
در ادامه می‌خواهیم به یکسری محصول که آن‌ها را با ورق گالوانیزه پوشش می‌دهند اشاره کنیم. یکی از این محصولات لوله گازی می‌باشد. همانطور که از اسم آن پیداست، لوله گازی برای انتقال گاز‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل اینکه گاز‌ها ممکن است موجب خوردگی و هوازدگی لوله‌ها شوند از پوشش گالوانیزه برای آن‌ها استفاده می‌شود.
لوله‌های دیگری مانند لوله گالوانیزه گلخانه ای و لوله هایی که برای انتقال سیالات و مایعات قرار می‌گیرند از پوشش گالوانیزه برای آن‌ها استفاده می‌شود. زیرا در معرض دائم رطوبت قرار دارند و ممکن خطر پوسیدگی و زنگ زدگی را درپیش دارد؛ به همین علت از پوشش گالوانیزه برای آن‌ها نیز استفاده می‌شود.